Crete Trials Monitoring - 22 September 2025

September 24, 2025

Against Criminalisation

Criminalisation Crete

Greek version below

---

Returning to the One-Member Appeals Court of Crete in Chania for the second time in September, trial observers from the Border Violence Monitoring Network (BVMN), alongside supporters and solidarity networks, again noted the systemic criminalisation of people on the move. 

The court handled 5 cases involving 13 defendants charged under Article 25 of Law 5038/2023 for the unauthorised transport of third-country nationals, with aggravating factors such as acting for profit and endangerment of life. Only one case proceeded to a full hearing; all others were concluded through plea bargaining, yet all defendants received identical ten-years imprisonment sentences.

While plea deals preclude appeal and establish a definitive acceptance of guilt, the equivalence between trial and plea bargain outcomes raises questions about the meaningful exercise of the right to defence and the Court’s adherence to the principle of individualised sentencing under Article 6 ECHR.

1. Legal Representation

Continuing the trend already observed in previous hearings in Crete, defendants supported by solidarity or privately appointed lawyers received thorough consultation preparation. In contrast, state-appointed lawyers, often assigned on the day of hearing, provided minimal consultation and steered defendants toward plea deals. In one case, a state-appointed lawyer informed a defendant that he faced “200 years in prison” if he did not sign a plea bargain, undermining the voluntariness of the defendant’s choice. 

This dynamic is not simply a matter of individual commitment but reflects structural deficiencies: lack of time, resources, and institutional support. Nevertheless, the result is that many defendants effectively lack the opportunity to develop a defence strategy, undermining their right under Article 6(3)(b) ECHR to adequate time and facilities for preparation.

In a case involving 5 defendants, all of them detained, represented by 5 different state-lawyers, resolved through plea deals, the Court had to interrupt proceedings several times because one of the lawyers was missing. The defendants were brought back and forth to the courtroom until the lawyer came just for the verification of the plea deal. This treatment of the defendants is unacceptable and shows serious shortcomings in the defence.

2. Evidentiary procedure 

In the single case that proceeded to hearing the Court indicated a notable effort to devote adequate time and consideration to the evidentiary procedure: witnesses were called and lawyers were given time to develop their arguments, yet the outcome revealed profound deficiencies. The Court treated performing tasks such as holding the GPS or steering a vessel as conclusive proof of intent, disregarding circumstances such as coercion, lack of intent, or self- transport. This pre-structured reasoning disregards the presumption of innocence, an individualised assessment and the principle of individual criminal responsibility as required under both domestic law and Article 6(2) ECHR.

In the hearing, despite 2 witnesses being called to testify, recent case law presented and statistics of asylum claims regarding the nationalities of the defendants handed to the Judge, the convictions were largely based on the initial testimonies of the passengers on the boat who were not called to testify on the day of the hearings.

According to Articles 6(3)(d) ECHR and 14(3)(e) ICCPR, the right to cross-examination establishes the right of the accused to review all evidence against them in their presence at a public hearing, with a view to adversarial argument, before said accused can be convicted. Exceptions to this principle are possible but must not infringe the rights of the defendant, which, as a rule, require that the accused should be given an adequate and proper opportunity to challenge and question a witness who is testifying against them.

The defence argued that the Court should not convict the defendants based on the pre-trial testimony of witnesses who were not summoned to testify, as the defendant did not have the opportunity to cross-examine them. Furthermore, a combined reading of the respective Articles of the Code of Criminal Procedures (213 and 157 of the CPC) shows that, in order to determine whether the summoning of a witness is not possible and in order to proceed with permitting the reading of the testimony given during the pre-trial proceedings before the Court, it is necessary, that the Court makes reasonable efforts to locate them. The use of these statements in forming a conviction violates fundamental procedural principles, including those of promptness and orality, as well as the principle of trial publicity (Article 329 CPC)and the right to cross-examine witnesses. 

3. Disregard for Asylum claim and recent caselaw

In the case that went to hearing, the defendants denied the charges. The defence claimed that the defendants have applied for asylum and therefore fall under Article 3, paragraph 3 of Law 5038/2023, aligned with Article 31 of the Geneva Convention, which provides an exemption from criminalisation for defendants who intended to seek, or had already sought, asylum in Greece.  

Notably, the defence cited recent case law from the Single-Judge Appeals Court of the Aegean and Heraklion, which have acquitted defendants under Article 3(3)(c) of Law 5038/2023, aligning with Article 31 of the Geneva Convention. Observers express serious concern over the refusal of the Chania Court and prosecution to apply this exemption consistently, preferring instead to rely on decisions that sustain convictions. According to the Court’ s reasoning, the fact that acquitting decisions exist, should not outweigh the fact that convicting decisions also exist and are the majority. The Court stated that the acquitting jurisprudence should not shape the legal handling of such cases.

4. Interpretation

Unlike previous hearings in Chania, the Court did comply with its procedural obligation to appoint an interpreter from the Court Catalogue. Trial observers welcome this step towards compliance with Article 6(3)(e) ECHR and Article 233 of the Greek Code of Criminal Procedure.

However, the interpretation was of poor quality. Defendants and witnesses were unable to communicate clearly, and questions from lawyers, Judge and Prosecutor were often inadequately conveyed. The interpreter personally interfered, even assessing the credibility of witnesses, which severely compromised impartiality and the integrity of procedure. The Judge intervened repeatedly, instructing the interpreter not to add personal comments. Such deficiencies compromise confidentiality, neutrality, and accuracy, leaving defendants structurally unable to exercise their rights.

5. Public nature and accessibility

Although hearings were formally open, proceedings were barely audible from the public seating area. Solidarity observers were repeatedly instructed to remain silent. This rendered external monitoring nearly impossible.

This practice contradicts Article 6(1) ECHR, which requires hearings to be not only public in form but also accessible in substance. The consistent lack of audibility, particularly in a courtroom with high levels of public and solidarity presence, raises questions about whether the Court seeks to minimise scrutiny of its proceedings.

6. General Observations

Proceedings in Chania continue to unfold at high speed, with plea bargains presented as the default option. The reliance on testimonies of absent witnesses, disregard of asylum protections, and uniform sentencing suggest a pre-determined judicial approach rather than genuine individualised assessment. In contrast to Heraklion, where exemptions under Article 3(3)(c) Law 5038/2023 were at least partially recognised, Chania remains resistant to applying relevant protections. This divergence between courts raises serious concerns about legal certainty, equal treatment, and the consistent application of international obligations.

Conclusion

We strongly emphasize that people seeking safety must not be criminalised. As one of the defence lawyers in Chania stated, ‘we all know, both inside these courtrooms and outside that those facing trial here are not criminals.’ These trials are primarily political rather than criminal, reflecting a broader policy of deterrence and violence.

We call on judicial authorities to:

• Guarantee effective and timely legal representation, ensuring defendants are not pressured into plea deals;

• Ensure the right to examine witnesses under Article 6(3)(d) ECHR is fully respected;

• Provide certified, impartial, and effective interpretation;

• Guarantee hearings are accessible to the public and observers.

Independent observers, media, and solidarity actors remain vital to accountability, yet the proceedings in Crete demonstrate a judiciary increasingly resistant to scrutiny.

---

Επιστρέφοντας στο Μονομελές Εφετείο Κρήτης στα Χανιά για δεύτερη φορά τον Σεπτέμβριο, παρατηρητ@ δικών από το Border Violence Monitoring Network (BVMN), μαζί με υποστηρικτ@ και δίκτυα αλληλεγγύης, παρατήρησαν για ακόμη μία φορά τη συστημική ποινικοποίηση μεταναστών.

Το δικαστήριο χειρίστηκε 5 υποθέσεις που αφορούσαν 13 κατηγορουμένους με βάση το Άρθρο 25 του Νόμου 5038/2023 για την παράνομη μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών, με επιβαρυντικές περιστάσεις όπως κερδοσκοπία και ο κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή. Μόνο μία υπόθεση οδηγήθηκε σε πλήρη ακροαματική διαδικασία, ενώ όλες οι υπόλοιπες ολοκληρώθηκαν μέσω ποινικής διαπραγμάτευσης, με αποτέλεσμα όλοι οι κατηγορούμενοι να λάβουν την ίδια ποινή φυλάκισης δέκα ετών.

Η ισοδυναμία μεταξύ των αποτελεσμάτων της δίκης και της ποινικής διαπραγμάτευσης εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με το δικαίωμα υπεράσπισης και την αρχή της εξατομικευμένης επιμέτρησης της ποινής. Ενώ οι συμφωνίες αναγνώρισης αποκλείουν την δυνατότητα άσκησης έφεσης και καθιερώνουν αμετάκλητη αποδοχή ενοχής, η παραπομπή σε δίκη οδήγησε στο ίδιο αποτέλεσμα. Αυτή η ισοδυναμία εγείρει ερωτήματα για τη νοηματική άσκηση του δικαιώματος υπεράσπισης και τη συμμόρφωση του Δικαστηρίου με την αρχή της εξατομικευμένης επιμέτρησης σύμφωνα με το Άρθρο 6 της ΕΣΔΑ.

1. Νομική εκπροσώπηση

Συνεχίζοντας την τάση που έχει παρατηρηθεί σε προηγούμενες ακροάσεις στην Κρήτη, οι κατηγορούμενοι που υποστηρίζονταν από ιδιωτικά διορισμένους δικηγόρους έλαβαν εκτενή προετοιμασία υπεράσπισης. Αντίθετα, οι διορισμένοι από το κράτος δικηγόροι, συχνά ανατεθέντες την ημέρα της ακροαματικής διαδικασίας, παρείχαν περιορισμένη συμβουλευτική και καθοδηγούσαν τους κατηγορούμενους προς ποινική διαπραγμάτευση. Σε μία περίπτωση, δικηγόρος ενημέρωσε κατηγορούμενο ότι αντιμετώπιζε “200 χρόνια φυλάκιση” εάν δεν προχωρούσε σε διαπραγμάτευση, υπονομεύοντας την επιλογή του κατηγορουμένου.

Αυτή η δυναμική δεν αποτελεί απλώς ζήτημα ατομικής δέσμευσης, αλλά αντικατοπτρίζει δομικές ελλείψεις: έλλειψη χρόνου, πόρων και θεσμικής υποστήριξης. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα, πολλοί κατηγορούμενοι στερούνται ουσιαστικά την ευκαιρία να αναπτύξουν στρατηγική υπεράσπισης, υπονομεύοντας το δικαίωμά τους σύμφωνα με το Άρθρο 6(3)(β) ΕΣΔΑ για επαρκή χρόνο και μέσα προετοιμασίας.

2. Αποδεικτική διαδικασία

Στην μοναδική υπόθεση που οδηγήθηκε σε ακροαματική διαδικασία, το Δικαστήριο έδειξε προσπάθεια να εξετάσει τα αποδεικτικά στοιχεία και να διαθέσει επαρκή χρόνο στην αποδεικτική διαδικασία: κλήθηκαν μάρτυρες και δόθηκε ουσιαστικός χρόνος στους συνήγορους να αναπτύξουν τους ισχυρισμούς τους. Σε υπόθεση με 5 κατηγορούμενους, όλοι κρατούμενοι και αντιπροσωπευόμενοι απο 5 διαφορετικούς διορισμένους δικηγόρους, η διαδικασία διακόπηκε αρκετές φορές επειδή ένας από τους δικηγόρους απουσίαζε. Οι κατηγορούμενοι μεταφέρονταν ενώπιον της έδρας αρκετές φορές για να διακοπεί εκ νέου η διαδικασία, μέχρι να εμφανιστεί ο δικηγόρος μόνο για να πραγματοποιηθεί η επικύρωση του διακανονισμού. Αυτή η μεταχείριση είναι απαράδεκτη και δείχνει σοβαρές ελλείψεις στην υπεράσπιση και μεταχείριση των κατηγορούμενων. 

Επιπλέον, στην υπόθεση που οδηγήθηκε σε ακροαματική διαδικασία, το Δικαστήριο θεώρησε ότι η εκτέλεση καθηκόντων όπως η χρήση GPS ή η πλοήγηση σκάφους αποτελεί απόδειξη δόλου, αγνοώντας περιστάσεις όπως ο εξαναγκασμός ή η αυτομεταφορά. Αυτή η προσέγγιση παραβιάζει την αρχή της αθωότητας και της εξατομικευμένης ποινικής ευθύνης (Άρθρο 6(2) ΕΣΔΑ). Συνολικά, η διαδικασία αποκάλυψε σοβαρές ελλείψεις, υποδηλώνοντας προσχεδιασμένη αντιμετώπιση αντί για εξατομικευμένη εκτίμηση κάθε υπόθεσης όπως απαιτείται από το ελληνικό δίκαιο και το Άρθρο 6 ΕΣΔΑ.

Στην υπόθεση που οδηγήθηκε σε ακροαματική διαδικασία, οι συνήγοροι κάλεσαν και εξέτασαν 2 μάρτυρες υπεράσπισης, προσκόμισαν πρόσφατη νομολογία και στατιστικά στοιχεία αιτήσεων ασύλου σχετικά με τις εθνικότητες των κατηγορουμένων, ωστόσο οι καταδίκες βασίστηκαν κυρίως σε προδικαστικές καταθέσεις μαρτύρων, επιβαινόντων στο πλοίο που δεν κλήθηκαν να καταθέσουν στο ακροατήριο. Σύμφωνα με τα Άρθρα 6(3)(δ) ΕΣΔΑ και 14(3)(ε) ΔΣΑΠΔ, το δικαίωμα αντιπαράθεσης διασφαλίζει την παρουσίαση όλων των αποδείξεων ενώπιον του κατηγορουμένου σε δημόσια ακρόαση με σκοπό την αντιπαράθεση πριν την καταδίκη. Η χρήση τέτοιων καταθέσεων για την καταδίκη παραβιάζει θεμελιώδεις διαδικαστικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων της ταχύτητας, της προφορικότητας και της δημοσιότητας της δίκης (Άρθρο 329 ΚΠΔ).

3. Αγνόηση αιτήματος ασύλου και πρόσφατης νομολογίας

Στην υπόθεση που οδηγήθηκε σε ακροαματική διαδικασία, οι κατηγορούμενοι αρνήθηκαν τις κατηγορίες. Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι οι κατηγορούμενοι είχαν αιτηθεί άσυλο και υπάγονται στο Άρθρο 3(3) Ν.5038/2023, σε συνδυασμό με το Άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης, το οποίο προβλέπει εξαίρεση από ποινικοποίηση.

Η υπεράσπιση επικαλέστηκε πρόσφατη νομολογία από τα Μονομελή Εφετεία Αιγαίου και Ηρακλείου, που έχουν αθωώσει κατηγορούμενους βάσει του Άρθρου 3(3)(γ) Ν.5038/2023. Οι παρατηρητές εκφράζουν σοβαρή ανησυχία για την άρνηση του Δικαστηρίου των Χανίων και της Εισαγγελίας να εφαρμόσουν αυτήν την εξαίρεση, προτιμώντας νομολογία που διατηρεί καταδίκες. Σύμφωνα με το Δικαστήριο η νομολογία που αθωώνει δεν δύναται καθορίζει τη συνολική νομική αντιμετώπιση τέτοιων υποθέσεων.

4. Μετάφραση

Σε αντίθεση με προηγούμενες ακροάσεις στα Χανιά, το Δικαστήριο τήρησε την υποχρέωσή του να διορίσει διερμηνέα από το Κατάλογο Διερμηνέων του Δικαστηρίου. Οι παρατηρητές χαιρετίζουν αυτήν την ενέργεια ως συμμόρφωση με το Άρθρο 6(3)(ε) ΕΣΔΑ και το Άρθρο 233 ΚΠΔ.

Ωστόσο, η ποιότητα της μετάφρασης ήταν χαμηλή. Οι κατηγορούμενοι και οι μάρτυρες δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν καθαρά, και οι ερωτήσεις των δικηγόρων, του Δικαστή και της Εισαγγελέως μεταφέρονταν ελλιπώς. Ο διερμηνέας επενέβαινε προσωπικά, αξιολογώντας ακόμη και την αξιοπιστία των μαρτύρων, υπονομεύοντας σοβαρά την αμεροληψία και την αξιοπιστία της διαδικασίας. Η Δικαστής επενέβαινε επανειλημμένα, δίνοντας οδηγίες να μην προσθέτει προσωπικά σχόλια. Τέτοιες ελλείψεις υπονομεύουν την εμπιστευτικότητα, την ουδετερότητα και την ακρίβεια, αφήνοντας τους κατηγορούμενους ουσιαστικά ανίκανους να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.

5. Δημόσιος χαρακτήρας και προσβασιμότητα

Παρόλο που οι ακροάσεις ήταν επίσημα ανοιχτές, οι διαδικασίες ήταν σχεδόν ανεπαίσθητες από τις θέσεις του κοινού. Οι δικαστικοί παρατηρητές και το κοινό  επανειλημμένα υποχρεώθηκαν να παραμείνουν σιωπηλοί, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την εξωτερική παρακολούθηση.

Αυτή η πρακτική παραβιάζει το Άρθρο 6(1) ΕΣΔΑ, το οποίο απαιτεί οι ακροάσεις να είναι όχι μόνο δημόσιες επί της αρχής αλλά και ουσιαστικά προσβάσιμες. Η σταθερή έλλειψη δυνατότητας παρακολούθησης εγείρει ερωτήματα για την πρόθεση του Δικαστηρίου να περιορίσει την εποπτεία των διαδικασιών.

6. Γενικές παρατηρήσεις
Οι διαδικασίες στα Χανιά συνεχίζουν να εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα, με τις συμφωνίες ποινικής διαπραγμάτευσης να παρουσιάζονται ως προεπιλογή και τις πλήρεις ακροάσεις να οδηγούν σε όμοια αποτελέσματα. Η εξάρτηση της καταδίκης από καταθέσεις απόντων μαρτύρων, η αγνόηση των εχεγγύων ασύλου και η ομοιόμορφη επιμέτρηση ποινών υποδηλώνουν προσχεδιασμένη προσέγγιση παρά πραγματική εξατομικευμένη εκτίμηση.

Σε αντίθεση με το Ηράκλειο, όπου οι εξαιρέσεις του Άρθρου 3(3)(γ) Ν.5038/2023 αναγνωρίστηκαν τουλάχιστον εν μέρει, τα Χανιά παραμένουν απρόθυμα να εφαρμόσουν προστασίες βάσει ασύλου. Αυτή η απόκλιση εγείρει σοβαρές ανησυχίες για νομική βεβαιότητα, ίση μεταχείριση και τη συνεπή εφαρμογή διεθνών υποχρεώσεων.

Συμπέρασμα

Τονίζουμε έντονα ότι οι άνθρωποι που αναζητούν ασφάλεια δεν πρέπει να ποινικοποιούνται. Όπως δήλωσε μία από τους δικηγόρους υπεράσπισης στα Χανιά: «Γνωρίζουμε όλοι, τόσο μέσα σε αυτές τις αίθουσες όσο και έξω, ότι αυτοί που δικάζονται ενώπιον σας δεν είναι εγκληματίες». Αυτές οι δίκες είναι κυρίως πολιτικές παρά ποινικές, αντανακλώντας μια ευρύτερη πολιτική αποτροπής και βίας.

Καλούμε τις δικαστικές αρχές να:

• Διασφαλίσουν αποτελεσματική και έγκαιρη νομική εκπροσώπηση, ώστε οι κατηγορούμενοι να μην πιέζονται σε συμφωνίες αναγνώρισης ενοχής.

• Εξασφαλίσουν πλήρη σεβασμό του δικαιώματος εξέτασης μαρτύρων σύμφωνα με το Άρθρο 6(3)(δ) ΕΣΔΑ.

• Παρέχουν πιστοποιημένη, αμερόληπτη και αποτελεσματική διερμηνεία.

• Διασφαλίσουν ότι οι ακροάσεις είναι προσβάσιμες στο κοινό και στους παρατηρητές.

Οι ανεξάρτητοι παρατηρητές, τα μέσα ενημέρωσης και οι φορείς αλληλεγγύης παραμένουν ζωτικής σημασίας για τη λογοδοσία, ωστόσο οι διαδικασίες στην Κρήτη δείχνουν ένα δικαστικό σύστημα όλο και πιο απρόθυμο στην εποπτεία.